Don’t make a village, czyli nie rób wiochy!

Idiomy to wyrażenia językowe, których znaczenie jest całkiem odmienne od znaczenia pojedynczych wyrazów, z których się składają. Zwykle o idiomach przypominamy sobie ucząc się obcego języka, ponieważ wtedy jesteśmy zmuszeni zapamiętać znaczenie konstrukcji, której nijak nie da się racjonalnie przetłumaczyć na język ojczysty.

Co jednak robić w sytuacji, kiedy nie znamy jakiegoś zwrotu lub idiomu? Cóż, wiadomo nie od dziś, że kto jak kto, ale Polacy potrafią poradzić sobie w każdej sytuacji i nawet bez znajomości poprawnych konstrukcji porozumiewają się z obcokrajowcami..

Poniżej krótka lista co lepszych pomysłów. Pamiętajcie, te tłumaczenia są błędne! W niektórych przykładach podane są poprawne tłumaczenia w nawiasie, np: "nie rób wiochy" to "don't make a scene", a nie "dont make a village" ;)

      • Bądź mądry, pisz wiersze - Be wise, write poems (Go figure)
      • Bez dwóch zdań - Without two sentences (hands down no two ways about it)
      • Być w proszku [nieprzygotowanym, niegotowym] - To be in powder (Running around like a headless chicken) - 
      • Chodzić na rzęsach - To walk on one’s eyelashes (running on fumes)
      • Coś jest nie tak - Something is no yes (something’s not right)
      • Czuć do kogoś miętę - To feel mint for someone (to fancy someone to take a fancy)
      • Czuję pociąg do Ciebie - I feel train to you (to fancy someone to take a fancy)
      • Dania z kurcząt - Denmark from chicken (Poultry)
      • Głowa do góry! - Head up!  (cheer up!)
      • Jedzie mi tu czołg - Do I have a tank riding here (Are you pulling my leg?)
      • Jestem z Wołomina. - I am from Beeftown
      • Już po ptakach - It’s after the birds (goose is cooked)
      • Kolej na Ciebie! - Rail on you! (it's your turn)
      • Majowa dobra pszczoła z Tobą. - May God be with you
      • Mówić bez ogródek - Talk without little garden (straight from the shoulder, just be blunt with me)
      • Nie być w sosie - To be not in the sauce (not in the mood)
      • Nie czuję nóg - I don’t feel my legs (to be dead on one’s feet)
      • Nie łudź się - Don’t boat yourself (don’t kid yourself, don’t delude yourself)
      • Nie mam zielonego pojęcia - I have no green idea (I have no clue, I don’t have a clue, I don’t have the faintest idea)
      • Nie rób wiochy - Don’t make a village (don’t make a scene, don’t act like a country bumpkin)
      • Nie zawracaj mi głowy - Don’t turn my head (don't bother me)
      • Och, jeleń. - Oh dear
      • Pieniądze leczą. - Manicure
      • Pierwsze koty za płoty - First cats behind the fences (The first pancake is always spoiled)
      • Po jakiego grzyba - For what mushroom (why on earth…?)
      • Pokój z tobą - Room with you (peace be with you)
      • Ręce opadają - Hands are dropping (words fail me)
      • Rozwodzić się nad jasnymi faktami. - To divorce bright facts
      • Rzucić grochem o ścianę - Throw peas onto a wall (to bang your head against a brick wall)
      • Rzucić okiem na coś - Throw an eye on something (take a look at this, take a peek, take a quick glance)
      • Trzymam za Ciebie kciuki – I hold thumbs behind (I’ll keep my fingers crossed for you)
      • Wierzę Ci. - I tower you
      • Z góry dziękuję. - Thank you from the mountain (thank you in advance)
      • Zapalenie opon mózgowych. - Brain tire fire
      • Zwierzę Ci się - I will animal to you (to confide in someone)  

Zdaję sobie sprawę, iż tłumaczenia te są niedorzeczne i mimo tego, że swego czasu wiele popularnych stron rozpisywało się na temat ich używania, nie wierzę, że ktoś kiedykolwiek popełnił te błędy. Myślę, a właściwie wierzę, iż jeśli nawet ktoś kiedyś tak powiedział, to raczej jako żart - i właśnie taki cel ma ten artykuł. Ma rozbawić, gdyż tłumaczenia są faktycznie komiczne. Proszę jednak pamiętać, by pod żadnym pozorem nie używać ich w rozmowie z obcokrajowcami - nie zrozumieją ich znaczenia.

Podam przykład idiomu, z którym niedawno się spotkałem, który na szczęście został zrozumiany, choć był błędny. Chodziło o tłumaczenie wyrażenia: "czuć się jak ryba w wodzie". Przetłumaczone to zostało na "feel like fish in the water". Rozmówca zrozumiał o co chodzi, niemniej w języku angielskim używa się raczej "feel like a fish out of water" - czyli raczej czuć się nie swojo. Używa się więc w zupełnie innym kontekście.